Önce şu hastalıkları tanıyalım
Difteri
Burun, boğaz ve solunum yollarında kalın beyaz bir zar oluşumuna yol açıp solunum, kalp yetmezliği, hatta felç ve ölüme neden olabilen bir hastalıktır.
Boğmaca
Daha çok süt çocuklarında şiddetli öksürük ve bu öksürüğe bağlı beslenme problemleri ve nefes darlığına yol açan bir hastalıktır. Daha küçük bebeklerde zatüre, beyin hasarı ve hatta ölüm nedeni bile olabilir.
Tetanoz
Çene boyun ve solunum kaslarında şiddetli spazmlara neden olup ağrı, beslenme ve solunum zorluğu yapar.
Çocuk felci
Kaslarda ağrı ve felçlere neden olur, kalıcı sakatlık bırakır.
DBT
Karma aşı olarak bilinir. HIB aşısı ile birleştirilerek yapılan 5’li aşı formu (bunlara kombine aşılar diyoruz) üretilmiştir. Yan etkinin en büyük kısmı boğmaca aşısından kaynaklanır. Yan etkisi azaltılmış hücreden arındırılmış (aselüler) boğmaca aşısı da son yıllarda ülkemizde aile sağlığı merkezlerinde ücretsiz uygulanmaktadır.
Çocuklarda 5’li karma Aşının Yapılma Zamanı
2–6 ay arasında düzenli aralıklarla 3 kez 18. ay ve 5-6 yaş civarında da 2 rapel (tekrar) olmak üzere 2 kez
Çocuklarda 5’li karma Aşının Yan Etkileri
Ateş, huzursuzluk, aşı yerinde lokal şişlik ve ağrıdır. Parasetamol ile ateş düşürülüp şiş yeri soğuk kolonyalı pamukla kompres yapılarak rahatlatılmalıdır.
Yapılma yeri
Adele içi enjeksiyon şeklindedir. Bacak ön yüzü 3 yaşın altındaki bebeklerde adele dokusunun en fazla olduğu bölgedir. Bunun için 3 yaş altındaki bebeklerde uyluk ön yüz tercih edilmelidir.
Core Strategy
Bebeklik ve çocukluk çağında aşılanmış kişilerde boğmaca aşısının koruyuculuğu yıllar içinde azalır ve artık bu kişiler erken gençlik ve erişkinlik döneminde boğmaca bakterisine karşı duyarlı duruma gelirler. Hatta bu kişilerin bir çoğu boğmaca bakterisi taşıyıcısı olurlar. Bu taşıyıcı kadın ve erkekler anne baba olduklarında ne olur? Bebeklerine bu bakteriyi bulaştırabilirler. İşte bunun için artık yenidoğan bebek anne ve babalarının boğmaca aşısı yapılması önerilmektedir. Tıpta bu aşılama stratejisine “core strategy” denmektedir.
Çocuk felci (polio) aşısı
Polio aşısı 2 aylık olunca DBT ile birlikte yapılır. Polio aşısı 2 çeşittir:
- Oral polio, canlı virüs içerir. Ağızdan damla olarak uygulanır. 6 ve 18. aylarda verilir
- İnaktive polio: Ölü virüs aşısı içerir, bacaktan kas içi uygulanır. 2-4-6 ve 18. aylarda verilir
Son zamanlarda aşı üreticisi firmaların çoğu iğne formuna geçmiştir. İğne formunda aşılamaya başlayıp ağızdan damla şeklinde devam edilmesi de alternatif bir uygulama yöntemidir.
Ağızdan verilen aşının belirgin bir yan etkisi yoktur. İğne şekli ise aşı yerinde lokal bir etki yapabilir. Oral formdan sonra anne sütü dışında hiçbir şey içirilmemelidir.
Bebeğinize kas içi enjeksiyon şeklinde 5’li karma aşı yapılmış bile olsa 6 ve 18 aylarda ek olarak oral çocuk felci aşısı da yapılmaktadır.
