Pika, gıda olmayan şeylerin yenmesidir. Vakaların bir kısmında otizm ve zeka geriliği nedeniyle bu davranış bozukluğu gözlenmekteyken bir kısmında hiçbir mental bozukluk olmaksızın pika görülebilir. Bu çocukların hemen her şeyi yedikleri görülmüştür: Kil, sıva, toprak, kül, deterjan, halı kılı, saksı bitkilerinin yaprağı, saç, kum, sabun, izmarit, kağıt ve hatta dışkı…
Tıp fakültesinde öğrenciyken bu konu anlatıldığında “pika” kelimesinin kökenini öğrenince çok ilginç geldiğini dün gibi anımsarım. Latince’de pika saksağan demek. Biliyorsunuz saksağanlar yuvalarına olur olmaz her şeyi götürür ve müthiş bir iştahları vardır. (Teneke kutu, diş macunu tüpü, iplik vs) İşte çocukların, yiyecek olmayan saçma sapan şeyleri yemesine de pika denmesinin nedeni budur.
Büyüme çağında bütün bebekler önce ellerini sonra da ellerine aldıkları objeleri ağızlarına götürerek; dünyayı “tadarak” algılarlar. Ancak bu pika değildir.
Pika Tanı Kriterleri
- 1 aydan daha uzun süre, gıda dışı maddelerin yenmesi; bu davranışın tekrarlama eğiliminin olması.
- Bu davranışın, çocuğun yaşına uygun olmaması. (Bu davranış, çocuğun 1,5-2 yaş ve üstünde olması halinde patolojik kabul edilir)
- Bu davranışın etnik, kültürel veya dini sebebinin olmaması.
Neden bazı insanlar gıda dışı “şeyler” yer?
Çinko veya demir eksikliği: Bazı demir ve çinko eksikliği vakalarında toprak yeme başta olmak üzere pika gözlenir. Ama her pikada demir eksikliği olmayabilir.
Diyet: Gıda alacağına midede tokluk yaratacak ama besleyici olmayan şeyler tüketme !
Bakımsızlık, aile ilgisizliği: Ailesi tarafından iyi bakılmayan ilgilenilmeyen çocuklarda görülebilir.
Gelişim sorunları: Otizm ve zeka geriliği başta olmak üzere.
Yumurta mı tavuktan çıkar tavuk mu yumurtadan?
Pika nedenleri hakkında çok sayıda teori vardır. Bunlardan biri de demir ve çinko eksikliğinde insanda toprağa “açlık” duyduğu teorisidir. Oysa bir başka olasılık da toprak yeme durumunda demir ve çinko emiliminin ortaya çıkıp demir eksikliği ile sonlanmasıdır. Bu durumda hala demir eksikliği-pika ilişkisinin tam aydınlatılamadığını ama bir şekilde ilgileri olduğunu söyleyebiliriz.
Tedavi
Psikolojik testlerle zeka geriliği ve otizm ayırt edildikten sonra davranış tedavisi sağlanmalı; hastanın yiyebileceği şeylere ulaşması engellenmeli.
Varsa demir eksikliği de tedavi edilmeli.
