Lenf sistemi kan ve dolaşım sistemi ile çok yakın ilişkili, dokulardan protein, hücre ve sıvıları taşıyan yaygın bir drenaj sistemidir. Lenf damarları ise lenf sıvısı denen bir sıvı taşır.
Lenf sistemi ve önemi nedir?
Lenf sistemi dokular ve hücreler arası sıvının, kan damarlarına taşınmasını sağlar. Eğer bu sıvılar damarlara taşınamazsa dokularda anormal şişmeler ortaya çıkar. Dokular arasından sızan ve bulanık sarı – beyaz renkli, bağışıklık hücreleri ve proteinden son derece zengin olan bu lenf sıvısı, lenf damarı denen, tek yönlü çalışan ince kılcal damarlar boyunca taşınır ve kan damarları ile tekrar dolaşıma katılır.
Lenf sistemi ayrıca virüs, bakteri ve mantarlardan oluşan hastalık etkenlerine karşı savunmamızı da sağlar. Bu zararlı mikroplar lenf damar ağı boyunca yayılmış olan lenf düğümleri tarafından filtre edilirler. Ayrıca bu lenf düğümleri, lenfosit adlı bağışıklık sistemi hücreleri için barınak durumundadır.
Dalak da lenfatik sistemin önemli bir organı olup o da antikor üreten lenfositler ve mikroplarla doğrudan savaşan makrofajlar için barınak görevi yapar.
Lenf damarları, kılcal yapıda olup tüm vücutta kan damarları etrafını saracak şekilde bir ağ oluşturup yer yer lenf düğümleriyle kesintiye uğrar ve taşıdığı lenfosit hücrelerini bu düğümlere bırakırlar. Vücudun her bölgesinin enfeksiyonunda, o bölgenin lenf akımı artıp, o bölgeden kalkan lenf sıvısının drene olduğu lenf düğümleri şişer. Örneğin ayak parmağınızın tırnağını keserken dikkatsiz davransanız ve orada iltihap ortaya çıksa, ayaktan kasığa doğru drene olan lenf sıvısı kasıktaki lenf düğümlerinde şişmeye neden olur. Aynı şekilde boğaz iltihaplarında da boyun lenf düğümlerinde büyüme gözlenir. Vücudumuzda bulunan irili ufaklı 600 lenf düğümünden bazıları yüzeye yakındır ve elle kontrol edildiğinde daha kolay muayene edilebilir. Normal büyüklükteki yüzeysel lenf düğümleri elle fark edildiğinde paniğe neden olmamalıdır.
Lenf düğümü hastalıkları
Lenfadenopatiler
Vücuttaki çoğu lenf düğümü büyüyüp şişmedikçe fark edilmezler. Lenfadenopati denen durum, lenf düğümlerinin şişip büyümesidir. Çoğu kez de yukarıda anlatıldığı gibi yakın bölgedeki enfeksiyondan kaynaklanır. Çok nadiren, lenf düğümleri kanser hücrelerinden dolayı büyüyebilir. Çocukluk çağı lösemi veya lenfomalarında lenf düğümleri büyümesi halinde lenf düğümünün kıvamı lastik gibi, etrafa yapışık ve ağrısızdır.
Lenfadenitler
Bizzat lenf düğümlerinin iltihabıdır. Enfeksiyonlu lenf düğümü, şiş, ağrılı, bazen üzerini örten deri kızarık ve sıcaktır. Çocuklarda çoğu kez boyun lenf düğümlerinde bu tür iltihaplar olur. Üst solunum yolu enfeksiyonlarında boyundaki lenf düğümlerinin intihabı en sık rastlanan tablodur. Ayak parmağındaki tırnak batmasının iltitabında da kasık lenf düğümleri şişebilmektedir. Tedavisi antibiyotikle yapılır. Buradan ağrılı lenf bezi büyümesinden korkulmaması mesajını çıkarabilirsiniz.
Lenfoma
Lenf düğümlerinden kaynaklanan bir kanser türüdür. Etkilenen lenf düğümleri şişer ve kanser hücreleri diğer lenf düğümleri ile organlara da sıçrar.
Ama her lenf düğümü büyümesini lenf kanseri olarak yorumlamayın. Düğümlerde büyüme ağrısızsa, giderek büyüyorsa ve sayısı artıyorsa, çocukta ateş, iştah kaybı, kilo verme ve terlemede artış varsa, ama boğaz ağrısı gibi enfeksiyon bulgusu yoksa kanser olma olasılığı daha fazladır. Ateş boğaz ağrısı gibi hızlı ilerleyişli üst solunum yolu enfeksiyonları sırasında ortaya çıkan boyun bölgesindeki ağrılı lenf bezi şişmeleri kanserle alakalı olamaz.
