Serebral palsi, kişinin hareket, duruş ve dengesini etkileyen bir grup hastalığın adıdır. İlerleyici yapıda değildir. Yani genellikle giderek kötüleşmez ama kişinin yaşamı boyu değişiklikler gösterebilir.
Serebral palsili kişilerin beyinlerinin kas gerginliğini kontrol eden kısmında bozukluk olduğu için kaslarını gerektiği gibi kullanamazlar.
Çocuklarda Serebral Palsi Çeşitleri
4 çeşit serebral palsi vardır: Spastik, diskinetik, ataksik ve karışık
Spastik tip
SP’lilerin %80’i spastiktir. Spastik SP’li kişilerin kas gerginliği çok artmış olduğundan hareketleri çok tutuktur. Spastik SP de etkilenen vücut kısımlarına göre kendi içinde sınıflanabilir: Spastik dipleji denince bacakların etkilendiği anlaşılır. Spastik hemiplejide ise kastedilen vücudun bir yarısının etkilendiğidir. Spastik quadriplejide tüm vücut (her iki kol, bacak, yüz ve baş) etkilenmiştir.
Diskinetik tip
SP vakalarının %10’unu oluştururlar. Bu kişilerde hareketler yavaş, dairesel ve istemsizdir. Eller, ayaklar, kollar ve bacaklar etkilenebilir. Yüz kasları etkilenirse konuşma güçlüğü görülür.
Ataksik tip
SP’lerin %5’i ataksiktir. Bu tipte, kişilerin denge ve derinlik algısında sorun vardır. Yürürken denge kaybı, yazı gibi koordine hareketlerde beceriksizlik olur. Bir şeye uzanmak istediklerinde derinlik ve mesafe algısı bozuk olduğundan el ve ayaklarını kontrol edemezler.
Karışık tip
Bu üç çeşitten ikisinin bir arada bulunduğu SP çeşididir. En fazla görülen ikili diskinetik ve spastik tipin birlikteliğidir.
SP’de belirtiler kişiden kişiye değişebileceği gibi aynı kişide de belirtilerde zamanla değişkenlik gözlenebilmektedir. Beraberinde havaleler, zekâ geriliği, işitme ve görme bozuklukları da olabilmektedir.
Serebral Palsi Nedenleri
SP, kasların istemli hareketlerini kontrol eden beyin kısımlarındaki hasara bağlı olarak gelişir. Peki bu beyin hasarı neden olur? Ana rahminde gelişmekte olan beyni etkileyen durumlar, doğum sırasında ve doğumdan sonra ortaya çıkan beyin hasarları olarak ayırabiliriz.
- Ana rahminde gelişmekte olan beyne hasar veren nedenler:Genetik hastalıklar ve annenin geçirdiği hastalıklar.
- Doğum sırasındaki hasara neden olan nedenler: Doğumda oksijensiz alma, prematüre doğum
- Doğumdan sonra: Yüksek derecelere ulaşan sarılığın yaptığı beyin hasarı (kernikterus), kafa travmaları.
Serebral Palsi Tedavisi
Maalesef SP’nin tam iyileşmesi olası değildir. Amaç kişinin aile ve toplum içinde üretken olamasa bile kendi kendine yeten bir birey olmasını sağlamaktır Rehabilitasyon programları, fizik tedaviler, bazı kas gevşetici ilaçlar, eşlik eden havaleler için epilepsi ilaçları ve nadiren cerrahi girişimler gerekebilir..
Serebral Palsiden Korunma
SP’nin bazı sebeplerinden korunmak mümkündür. Örneğin araç içi ve dışı taşıt kazalarından korunmak için trafik kurallarına uyulması, emniyet kemeri takılması, bisiklet binerken kask kullanılması, yenidoğan sarılığı fark edilir edilmez doktora başvurulması gibi. Bunun dışında mesela doğumda beynin oksijensiz kalması veya bebek ana rahmindeyken ortaya çıkan hastalık durumlarından korunmak zordur.
