Makat darlığı tek başına gaz sancısı sebebi değil; gaz sancısının daha ağır olmasına neden olan ağrılı bir durumdur. Bu bebeklerde gaz sancısı tablosu diğerlerinden daha erken (3 haftalıktan çok önce) başlar, daha şiddetli olur.
Anal stenoz hakkında bir yazı hazırlamak sitemdeki diğer yazılardan daha farklı duygular uyandırdı bende çünkü kendi kızımda da aynı sorun vardı. İlk olarak kendi yaşadıklarımızı anlatarak başlayacağım yazıya.
Kızım Duru ilk günlerden itibaren çok gazlıydı. Normalde koliğin başlaması yaklaşık 3. haftada olmalıydı ancak Duru ilk haftadan itibaren ağrıdan deliriyordu. Bir sabaha karşı (sanırım 8 veya 9 günlüktü) çığlığı ile uyandık. Çocuk doktoru olarak nice gazlı bebeği takip etmiş biri olmama rağmen ben bile korktum. Bir baktık ki karnı davul gibi ve delicesine çığlıklar atıyor. Hemen elime bir tıbbi eldiven geçirip anal muayene yaptım. Parmağım zor girdiği gibi elimi çektiğim anda kakası gazla beraber 1 metreye fışkırdı, dakikalar içinde de rahatladı: Kızımızda anal darlık vardı…
Genel bilgi
Sindirim sisteminin son kısmı anüstür. Anüs aslında halka şeklinde bir kas grubudur. Anüsün hemen içerisindeki düz bağırsakta biriken dışkının basıncı belli bir dereceye ulaşınca düz bağırsak kasılır, anüs gevşer ve dışkılama cereyan eder. İşte basitçe anal darlığı özetlemek istersek anüsün gevşeyememesidir. Bunun nedeni ise anüs kapatıcı kasların en içte bulunan sfinkter denen halkasının sert ve sıkı olmasıdır. İç basınç çok yüksek değerlere çıkınca az miktarda gazla beraber dışkı atılır ama basıncın düşmesiyle beraber anüs hemen sıkışır. Bebek, kakasının tamamını yapamadığı ve gazını da tam olarak çıkaramadığı için rahatlayamaz. Burada bebeğin sık sık ama az az kaka yaptığını, gazının beklenenden şiddetli olduğunu, hatta bazı bebeklerde kakanın fışkırır gibi gürültülü olarak çıktığını görüyoruz. Birçok aileyi ve hatta hekimi yanıltan durum, bebeğin kabızlığının olmamasıdır. Bebek bu yaşta sadece anne sütü veya mama aldığı için kaka kıvamı cıvık olduğundan kakayı güç bela da olsa sık sık yapar, bu da doktora ve aileye “kabızlık değil” dedirten bir faktördür.
Bebeklerde Makat Darlığı Tanısı nasıl konur?
Kesin tanı için anüs parmakla muayene edilmelidir. Hastalık, anal halkanın doktorun parmağını sıkma derecesine göre hafif, orta veya ağır olarak ayrılır. Burada kafa karıştırabilecek birkaç noktayı vurgulamak gerektiğini düşünüyorum: İlk olarak doktorun bu konuda bilgili ve tecrübeli olması önemli. Hiç anal muayene yapmamış, bu konuyu tam bilmeyen bir hekim, doğal olarak yanılabilir. Ayrıca hekimin elinin iriliği de önemlidir. Son olarak anal darlığın olup olmadığı, varsa derecesi de parmak ucunun hissedilmesine bağlı olduğu için bazılarına göre subjektif olarak kabul edilmektedir. (Makat darlığı muayenesini parmağıyla değil Hegar bujisi ile yapan bazı meslektaşlarımız da var. Onların mesleki tecrübelerine saygımız var çünkü bu muayeneyi buji ile yapan bir ekol var ancak şahsi kanaatimce makat kaslarının sıkılığını buji ile anlamak mümkün olmayabilir)
Bebeklerde Makat Darlığı Tedavisi
Hafif darlık vakalarında tedavi gerekmeyebilir. Zamanla sıkıntının devam edip etmediği yakından gözlenip gerekirse 2 hafta sonra makat muayenesinin tekrarı gerekir. Orta ve ağır derecede darlıkların tedavisinde ise makat kanalını genişletecek ve anal sfinkteri gevşetecek esnetme/genişletme (dilatasyon) işlemi gerekir. Dilatasyonun nasıl yapılacağını burada açıklamayı doğru bulmuyorum; çünkü maalesef bilinçsiz bazı ailelerin internetle tanı koyup kendi kendilerine tedavi yaptıklarına tanık oldum. Bundan dolayı emin olamıyorsanız mutlaka bir çocuk cerrahına danışın.
