Erken süt çocuklarında şiddetli kusma nedeni olan pilor darlığı nedir? Her kusan bebekte pilor darlığı düşünülür mü? Pilor darlığı nasıl tedavi edilir? Sorularınızın cevapları burada
Pilor darlığı (Pilor stenozu, Kısaca PS) Süt çocukluğu döneminin nadir ama önemli bir kusma nedenidir. Her kusan bebekte pilor stenozu çıkmaz ama gün geçtikçe artan kusmalarda pilor stenozu düşünmek gerekir. Pilor darlığı ile doğan bir bebek hayatının ilk günlerinde normal bir görünüme sahiptir; iyi beslenir, kusması her bebek kadar veya biraz daha fazla reflü kusması şeklindedir. Zamanla kusmalar giderek artar, basınçlı ve fışkırır tarzda olmaya başlar. Kusmalara bağlı su ve tuz (özellikle potasyum kaybı) ortaya çıkar. Bu yazımızda tedavisi sadece ameliyatla mümkün olabilen bu durumu açıklamaya çalışacağız.
Pilor Darlığı Nedir?
Resimde de görüldüğü gibi, midenin çıkış bölgesi olan pilor’un darlığıdır. normalde midedeki gıdalar pilordan ince bağırsağa geçmelidir. Pilor bölgesinde düz kaslarda kalınlaşma olup daralma ortaya çıkar ve mide içindeki gıdalar piloru geçip bağırsağa akamaz.
Görülme sıklığının her 1000 canlı doğumun 1 ile 3’ündedir. İlk erkek bebeklerde görülme olasılığı diğer bebeklerden (mesela 2. erkek veya ilk kızdan) 4 kat daha fazla olduğu istatistiksel olarak saptanmıştır. Aile içinde de daha sık rastlanabilmektedir. Mesela anne babadan birinde PS varsa doğacak çocukta PS görülme olasılığı 1/1000 değil %20 gibi yüksektir. İlginç bir şekilde B ve O grubu kan grubundakilerde görülme olasılığı daha da fazladır.
Bir bebekte neden pilor darlığı olur? Doğumdan önce anlaşılamaz mı?
Hiç kimse pilor darlığının nedenini bilmiyor (Tabii bu yazıyı hazırladığım 23.03.2010’da henüz bilinmiyordu) Doğumda var olmayıp 2 ay içinde zamanla pilor düz kaslarının kalınlaştığı düşünülüyor. Ancak pilor düz kaslarını kalınlaştıranın ne olduğu hala muamma. (Meraklısına: prostoglandinler, nitrik oksit sentaz enzim sisteminde bozukluklar vs bir sürü olasılık var ama hala neden?)
Bebeklerde pilor darlığı belirtileri nelerdir?
Mide çıkışı tıkanınca doğal olarak ana belirti SAFRASIZ KUSMA olacaktır. Safra salgısı oniki parmak bağırsağına aktığına göre mide çıkışı dar olursa kusma da safrasız olur, değil mi? Başlangıçta kusma hafif hafif bebek reflüsü gibi olurken zamanla karakteristik fışkırır tarzda kusma tam olarak kendini gösterecektir. (Karakteristik kusmaların başlama zamanı 1 hafta gibi erken de olabilirken, 5 ay gibi geç de olabilir) Karakteristik kusma, hemen her beslenmeden sonra fışkırtır tarzda kusmadır. İlginçtir ki bebek bu kadar kusmaya rağmen iştahlı ve yemeğe karşı isteklidir. Kilo alımı durur ve hatta kilo vermeye bile başlar.
Zamanla sıvı kaybı ve mide asidi kaybı nedeniyle kanda alkali artışı belirtileri başlar. Sıvı kaybına bağlı olarak bitkinlik, dalgınlık, uyku hali yerleşir ve şuur bile kapanabilir.
Bebeklerde pilor stenozu tanısı nasıl konur?
Tipik kusmaları olan bir bebeğin karın muayenesinde kalınlaşmış pilor kitlesinin ele gelmesi ile doğru tanı konma olasılığı %60 ile 80’dir.
Ultrasonografi
Kalınlaşmış pilor dokusunun gösterilmesi (hassasiyet derecesi %95’tir) de tanı koydurur. Ultrasonda pilor kalınlığının 4mm’den fazla olması, pilor uzunluğunun 14 mm’den uzun saptanması PS lehinedir. Kontrast madde kullanılarak çekilen mide filminde de pilor kanalının dar ve mide boşalımının yetersiz olduğu gösterilebilir.
Bebeklerde pilor stenozu (darlığı) tedavisi
Tek tedavisi ameliyattır. İlaçla daralan kısmın açılması ve olanağı 2019 tıbbında mümkün değildir.
Operasyondan önce sıvı ve elektrolit dengesi ile kan asit-baz dengesi mutlaka düzenlenmelidir.
Pilor Darlığında Operasyon prosedürü
Piloromiyotomi denen bir işlemle (Ramstedt operasyonu da denir) pilordaki kalınlaşmış kas dokusu kesilip açılır ama mukoza kesilmez. Operasyon sonrasında vakaların yarısında ilk 24 saat kusma devam edebilir. Bu, ameliyat yerindeki ödeme bağlıdır. İlk 12-24 saatten sonra az miktarda beslenme başlanıp giderek arttırılır ve 48 saatte normal hayata dönüş mümkün olur. Ancak inat eden kusmalarda yeterli kesi yapılmadığı (inkomplet piloromiyotomi denir), gastrit, gastroösofageal reflü veya başka tıkanma nedenleri düşünülmelidir. İnkomplet piloromiyotomi durumunda endoskopik yolla balon dilatasyonu (genisşletme) yapılabilmektedir.
