Bronşiolit nedir? Genel Bilgiler
Bronşiolit, genellikle süt çocuklarında görülen, genellikle tüm havayollarını, ama en çok da akciğerlerdeki küçük hava keseciklerini (Bronşiol) etkileyen bir hastalıktır. Aynı zamanda nezleye de sebep olabilen birçok farklı virüs tarafından ortaya çıkarlar. En sık neden, RSV olarak kısaltılan respiratuar sinsisial virüstür. Bazı küçük çocuklar ve bebeklerin akciğerleri tam olgunlaşmamış, bronşlarının çapı dar, bronşları çevreleyen kıkırdak halkaları çok yumuşak olduğu için viral enfeksiyonlarla sık sık bronşiolit geçirmeleri mümkündür. Yaş ilerleyip akciğerler olgunlaştıkça virüsler bronşiolite neden olamamaktadır (Mesela erişkinler bronşiolit olamaz çünkü bizlerde hava yolları kalındır, bizlerin akciğerinde bronşiol yoktur)
Küçük çocuklar hastalığı, hasta veya taşıyıcı olan diğer şahıslardan kaparlar. Sıklıkla hafif grip ve soğuk algınlığı olan başka aile fertleri vardır. Çocuğun veya eşyaların bulunduğu ortamda öksürüp aksırılması ile virüsle dolu tükürük damlacıkları ortama saçılır. Enfeksiyon temas ettiği eşyalara bebeğin temasıyla bile bulaşabilir, hastalık 3 – 7 gün içinde başlar (Soğukta kalma, üşütme, belinin açık kalması, taşa basma vs halk arasında söylenen sebeplerin etkisi yoktur).
Bebeklerde bronşiolitin seyri
Bronşiolit, genellikle ateş ve burun tıkanıklığının eşlik ettiği soğuk algınlığı şeklinde başlar. 2–4 gün içinde bronşiollere inerek tahriş ve küçük hava yollarında daralmaya neden olur. Bu da çocukta öksürüğe ve nefes verme sırasında duyulan ıslık gibi bir hırıltı (vızıltı) yapar. Bronşiolit, çocuklarda akciğer kaynaklı hırıltının en sık nedenlerindendir. Bazı çocuklarda solunum hızı ve eforu artıp öksürük boğuklaşarak astım gibi tıkanmaya ortaya çıkabilir. Bu dönemde genellikle ateş düşer, çoğu çocuk iştahsızlaşır, süt çocuklarında emme güçlüğü ortaya çıkar. Uykuda huzursuzluğa sık rastlanır.
Hırıltı 3–5 günde gerilese de burun tıkanıklığı daha uzun sürer, öksürük ise 1-2 hafta devam edebilir.
Bebeklerde Bronşiolit Tedavisi
Bronşiolitlerin hafif olanları tedavisiz bile düzelebilir. Akciğer salgılarının yumuşaması için soğuk buhar yapıcı makineler, balgam sökücüler, önerilir. Burun salgılarının koyulaşmasına engel olmak için sık sık tuzlu sulu burun damlaları ve birkaç saat ara ile burun aspiratörü ile burun temizlemesi yararlıdır. Hastalıkta daralan bronşların açıklası için hastaneye başvuruda bronş açıcı ilaçlar buhar olarak verilmesi gerekebilir. Bu tedaviye iyi yanıt verirse evde veya hastanede aynı tedavinin tekrarlanması gerekebilir. Bu amaçla kullanılan cihazlara nebülizatör denir. Nebülizatörler sıvı formdaki ilaçları ultrasonik dalgalar ile çok küçük partiküllere parçalar ve solunmaya uygun hale getirir. Bu cihazlar atmosferik havayı kullanırlar. Oysa hastane şartlarında nebülizatör değil de saf oksijen kullanıldığında ilacın etkisine ek olarak oksijenin doğal bronş açıcı etkisi de tedaviye eklenmekte ve daha güçlü bir etki sağlanmaktadır.
Ateş için paracetamol içeren ateş düşürücüler kullanılmalıdır; aspirin bronşiolit gibi viral enfeksiyonlarda kesinlikle kullanılmaz.
Bronşiolit viral bir enfeksiyon olduğundan genellikle antibiyotik kullanılmaz. Ama beraberinde orta kulak veya boğaz iltihabı da varsa antibiyotik verilebilir.
Çocuğunuzun aktivitesini kısıtlamanız gerekmez; zaten o nefes darlığı hissediyorsa kendi aktivitesini kendi kısıtlayacaktır.
Öksürük, havayollarını temizlemeye yarayan güzel bir reflekstir. Öksürüğü baskılayan ilaçlar ve dekanjestan şuruplar salgıların koyulaşmasına ve hastalığın ilerlemesine neden olabilir.
Astım ile Bronşiolitin ilişkisi
Okul öncesi dönemde (özellikle ilk 4 – 6 yaşta) viral bronşiolit geçiren çocukların bir kısmında bu bronşiolitler astıma dönebilmektedir. Bronşiolitlerin astım olarak devam etmesini nedeni tam olarak bilinmemektedir ancak bazı risk faktörleri vardır: Bu risk faktörlerinden ne kadar fazlası varsa astım olarak devam etme olasılığı da o kadar fazladır.
- Son 1 senede 3 kez bronşiolit geçirme,
- Mevcut başka bir alerjinin olması,
- Anne – baba veya kardeşlerde astım veya başka alerjilerin olması
- 9–12. aylarda yüksek IgE değeri,
- Sigara dumanına maruz kalma,
- Bronşiolitin ağır seyretmesi.
Unutmayın!
Her 5 çocuktan 1’i hayatının ilk 2 yılında bir kaç kez bronşiolit geçirebilmektedir. Her bronşiolitin astıma çevireceğini öngörmek asla mümkün değildir. Ancak risk faktörleri yüksekse dikkatli olmak gereklidir.
