“Kalpte delik” olarak adlandırılan hastalıklardan biridir. Delik bu kez, kalp kulakçıklarını ayıran duvardadır. (Bkz Kalp anatomisi). Hemen hemen tüm ASD vakaları, tabii eğer zamanında saptanırsa, başarıyla tedavi edilebilmektedir.
ASD nedir?
Atrial septal defekt denen bu durum kalbin atrium denen sağ ve sol kulakçıkları arasında bulunan septum adlı perdede delik olmasıdır. Sol kulakçıktaki oksijence zengin kan, bu delik yoluyla sağ kulakçıktaki oksijence fakir kanla karışır. Böylece sağ kulakçığa hem damarlar yoluyla doğal yoldan kan gelirken hem de sol kulakçıktan delik yoluyla kan dolar. Bu fazla hacimli kan, sağ kulakçıktan da sağ karıncığa; sağ karıncıktan da kalbe pompalanır. Kalbe fazla hacimli kanı pompalamak zamanla hem sağ karıncığın kalınlaşıp büyümesine neden olur hem de akciğer atardamarlarının basıncında artışa sebep olur.
ASD’de delik boyu küçük, orta veya büyük olabildiği gibi, yeri de bu bölmenin değişik bölgelerinde olabilir. ASD’nin belirtileri deliğin yeri, büyüklüğü ve sayısına bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi de bu faktörlere bağlı olarak değişir.
ASD bazen çok karmaşık başka bazı kalp anomalilerinin bir parçası olarak da görülebilir. Kızlarda erkeklerden daha fazla görülmesinin nedeniyse bilinmemektedir.
ASD’nin nedeni nedir?
Kesin bir nedeni bilinmemektedir. Emriyonun kalbi gelişirken karşılaştığı bazı ilaç, ışın, alkol vs ile ASD olabileceği düşünülmektedir. ASD ile birlikte seyreden bazı genetik anomalilerin de olduğu bilinmektedir ancak her ASD’de bu genetik anomaliler görülmemektedir.
ASD’nin Belirti ve bulguları nelerdir?
Daha önce de söylediğimiz gibi ASD’nin belirtileri deliğin yeri, büyüklüğü ve sayısına bağlı olarak değişiklik gösterir. Çoğu vakada hastada hiçbir belirti yoktur. Birçok vakada kalpte üfürüm bile duyulmaz. Hatta yaşı büyüyüp hamile kalıp gebeliğinde kalbi zorlanınca ASD olduğu anlaşılan vakalar bile vardır. Büyümesi, gelişimi normal olup atlar zıplar… Peki bu vakalarda tanı nasıl konur? Rutin muayenelerde kalpte üfürüm duyulursa ASD’den şüphelenilip yapılan tetkiklerle tanı konabilir.
Ancak ASD daha genişse, kalpta basınç ve hacim yüklenmelerine neden olarak aşağıdaki belirtileri vermeye başlar:
- İştahsızlık, kilo
alamama - Sık nefes alma, nefes darlığı
- Çabuk yorulma
- Sık akciğer enfeksiyonları (mesela zatürre)
ASD teşhisi nasıl konur?
Hemen her vakada olduğu gibi kalpte üfürüm duyulursa pratisyen hekim veya çocuk doktoru üfürümün yeri, şiddeti vs göz önüne alarak hastayı eko yapılması için kardiyoloğa gönderip göndermeyeceğine karar verir. Kalp hastalığından şüphe edilirse göğüs filmi alınır, EKG çekilir ve ekokardiografi çekilmesi gerekebilir.
Çocuklarda ekokardiyografi çekimi hakkında bilgi almak için bu yazıyı okuyunuz...
ASD tedavisi nasıldır? İlaç mı, ameliyat mı?
Tedavi, ASD tanısı konduğu andaki hastanın yaşı, ASD büyüklüğü ve kalbin durumuna bağlıdır.
Bebekken yakalanan çok küçük ASD’ler kendiliğinden kapanır ve ameliyat gerekmez.
Daha büyük ASD’ler kalp kateterizasyonu ile kapatılabilir. Açık cerrahi gerekmeksizin, kateterle kasık damarlarından girilerek deliğin kapatılması mümkün olabilmektedir.
ASD tedavisinde nadiren açık kalp cerrahisi gerekebilir.
