Vesikoüreteral reflü (?) Ne kadar uzun ve karmaşık değil mi? Oysa açılımını verdiğimizde ilk olarak hiç olmazsa kelime anlamının anlaşılır olmasını sağlamak, ardından makale ve şekillerle hastalığı açıklamak istiyoruz.
Vesica: Mesane, idrar kesesi
Üreter: Mesane böbrek arası idrar kanalları
Reflü: Kaçak, akım
Yani vesikoüreteral reflüde (kısaca VUR), idrar böbreklerden yukarıdan aşağı inebilirken, değişik derecelerde mesaneden yukarı da çıkabilmektedir / kaçmaktadır ! Normalde sağlıklı bireylerde idrar yapma hissi ortaya çıktığında, işeme sırasında yukarı kaçak olmaz.
BÖBREK VE İDRAR YOLLARININ ANATOMİSİNİ HATIRLAYALIM
VUR, primer veya sekonder olabilir,
Primer VUR
Primer VUR’de esas sorun üreterin mesaneye girdiği ve mesane kas tabakası altındaki kısa bölümdeki idrar kaçışını öneyen mekanizmanın yetersiz oluşudur. Tek veya iki taraflı (heriki üreterde de) olabilir. İki üreterde farklı derecelerde olabilir.
Sekonder VUR
Sekonder VUR’de, üreter mesane ilişkisinde bozukluk yoktur. Sorun, mesane sonrasındaki idrar yollarında darlık veya mesanenin sinirlerindeki anormallik vs sonucu, idrar boşalamamasıdır. Genelde 2 taraflı ve aynı derecededir.
VUR’de mesanedeki bakteriler üst üriner sisteme kolaylıkla ulaşabilirler ve öbrek iltihabına neden olurlar. Tekrarlayan böbrek iltihapları ise böbrekte nedbeleşme nedeni olur. (Nedbe= Yara iyileşirken oluşan bağ dokusu.- ameliyat izinizi hatırlayın!). Bu da uzun vadede kronik böbrek yetmezliği, hipertansiyon vs ile sonuçlanır.
Genetik faktörler
VUR’de genetik eğilim mevcuttur. VUR’lü çocukların kardeşlerinde de %35 olasılıkla VUR vardır.
İdrar reflüsünde Belirtiler
Çocuklarda idrar reflüsünde ne tür belirtiler olur? Belirtiler, çocuğun yaşına ve enfeksiyonun idrar yollarındaki düzey ve ağırlığına göre değişir.
Örneğin yenidoğanda ateş, solukluk, emmeme, kilo alamama, huzursuzluk olur. Belirtiler süt çocuğunda da özgün değildir: bulantı, kusma, ateş, iştahsızlık, kilo alamama olur. Bu belirtiler her tür enfeksiyonda olabilmektedir. Büyük çocukta ise belirtiler daha özgündür: Karın ağrısı, ateş, idrar yaparken yanma, idrar yapamama, idrar kaçırma, sık idrar yapma vs.olabilir
İdrar reflüsü Teşhisi
Bir erkek çocuk 1 kez, kız çocuğu ise 2’den fazla idrar yolu enfeksiyonu geçirdiyse VCUG ile tanı konur.
VCUG nedir?
Voiding sisto ürografi kelimelerinin baş harflerinden oluşan bu film idrar yollarında geriye akımı en iyi gösteren yöntemdir. İdrar kültürü ile idrar yollarında enfeksiyon olmadığı saptandıktan hemen sonra mesaneye sonda ile filmde mesane ve idrar yollarının görür olmasını sağlayan “radyoopak” ilaç verilir. Mesane ilaçlı sıvı ile şişirildikten sonra film çekilir. Sonda çıkarılır ve idrar yapma anında film tekrarlanır. Mesane boşaldıktan sonra tekrar film çekilerek mesanenin tam boşalıp boşalmadığı tespit edilir. Normalde mesane ilaçlı film ile şişirildiğinde ve idrar yapma sırasında idrar akımı dışarı doğru olmalıdır. Ama VUR’de değişik derecelerde olmak üzere mesaneden yukarı, hatta böbreklere kadar idrar kaçağı olur.
İdrar Reflüsü Derecelenmesi
En sık kullanılan dereceleme yöntemi, VCUG denen ilaçlı mesane filmi ile kaçağın boyutlarına göre yapılan uluslararası sınıflamadır. Reflü derecesi 1’den 5’e kadar numaralanır. 1. derece VUR en hafifidir ve idrar böbreklere kadar çıkamaz. 5. derece VUR’de ise kaçak böbreklerde şişme ve şekil bozukluğuna kadar ilerlemiştir.
İdrar Reflüsünde Tedavi
Tedavide 3 hususa dikkat edilir.
- Mevcut enfeksiyonun tedavisi.
- Yinelemelerin önlenmesine yönelik koruyucu tedavi:1-2 yıl boyunca günde 1 kez koruyucu antibiyotik kullanımı.
- Ameliyat: 4 veya 5. derece VUR’de kaçak nedenine yönelik cerrahi müdahale.
