Alerjik deri kabarmalarına kurdeşen (ürtiker) diyoruz. Çocuk daha önceden duyarlı olduğu bir ilaç içer, bir bitki veya hayvanla temas eder veya gıda alırsa vücutta alerjiye neden olan histamin adlı bir madde salgılanır. Histaminin de deride şişme, kızarma, kaşıntıya neden olucu etkisi vardır. Ürtiker, hastalık süresine göre ikiye ayrılır:
- Akut ürtiker: Genelde 1 – 7 gün sürer.
- Kronik ürtiker: 4 haftadan uzun sürer, nedenini bulmak da tedavisi de zordur.
Ürtiker Belirtileri
Genelde ani başlangıçlı kızarıklık, kabartılı ve kaşıntılı deri döküntüleri olur. Zaman içinde (saatler veya dakikalar) yeni döküntüler çıkar. Döküntülerin sınırları belirgin, üstleri dümdüzdür. Büyüklükleri 0,5 cm’ den başlayıp 1–15 cm’ e kadar artabilir. Birleşerek kümeler yapabilir. Kulak, dudak ve göz kapaklarında şişme yaparsa anjiyoödem adı verilen tablo ortaya çıkabilir.
Ürtiker olarak başlayan bir alerjik reaksiyon anafilâksi ile de devam edebilir. Anafilâksi alerji nedeniyle ortaya çıkan şok tablosudur ve hayatı tehdit eder (Bkz anafilâksi).
Ürtiker nedenleri nelerdir?
Çocuklarda ürtiker nedenleri çoğu kez saptanamasa da olasıteorik nedenler şunlar olabilir:
- Yiyecekler: Kuruyemişler, yumurta, çilek, domates, kabuklu deniz ürünleri, boyalı gıdalar.
- İlaçlar: Aspirin, antibiyotikler, ağrı kesiciler başta olmak üzere tüm ilaçlar.(Ürtikerli çocukların epey bir kısmında son 2-3 haftada herhangi bir ilaç kullanımı hikayesi vardır,)
- Sıcaklık değişiklikleri: Aşırı sıcak, soğuk ve güneş.
- Böcekler: Arı, kırmızı karınca, hamam böceği.
- Enfeksiyonlar: Özellikle viral enfeksiyonlar sırasında ürtiker sıktır.
- Egzersiz: Terleme ve aşırı egzersiz ile ürtiker ortaya çıkabilir.
- Psikolojik nedenler: Stresten de ürtiker oluşabilir.
Bir çocuk bu maddelere daha önce reaksiyon göstermiyorken sonradan alerji gelişebiliyor. Bu neden ve nasıl oluyor? Binlerce çocuk her gün yumurta yerken veya ateş düşürücü içerken bir şey olmuyor da neden sizin çocuğunuzda ürtiker oluyor? Bunun cevabı henüz bilinmiyor…
Ürtiker Tedavisi
Çocuklarda ürtiker tedavisinde hastalık şiddetine göre antialerjikler (antihistaminikler), ağız yoluyla veya enjeksiyonla verilebilir. Yetersiz kalırsa kortizonlu ilaçlar veya deri altına adrenalin enjeksiyonu gerekebilir. Dudak, dil ve gözde şişme olursa adrenalin iğnesi mutlaka yapılmalıdır. İnatçı vakalarda 3 gün üst üste ağız yoluyla kortizon tableti veya tablet içemeyenlerde kortizon iğnesi gerekebilir.
Dikkat!
Eğer neden saptanabiliyorsa her alerjik reaksiyonda olduğu gibi ürtikerde de neden olan etkenden koruma en etkili yöntemdir.
