Kulak Burun Boğaz hekimine muayeneye giden çocuklarda en sık teşhis edilen hastalıklardan biri de orta kulak iltihabıdır. İlk üç yaşa kadar bütün çocukların yaklaşık üçte birinde, orta kulak iltihabı oluşmaktadır. Orta kulak iltihabı, aynı zamanda, çocuklardaki işitme kaybının en sık sebebidir. Orta kulak iltihabı kulak zarı ve kemikçiklerinden oluşan orta kulak bölümünün mikrobik iltihabına verilen isimdir. Bir veya iki kulakta birden olabilir.
Oluşturduğu işitme kaybı, bunun sonucu olarak çocukta öğrenme kapasitesinin azalmasına ve konuşmasının gecikmesine yol açtığı için önemlidir. Şiddetli kulak ağrısına yol açabilir, özellikle kulak kemiği ve baştaki diğer bölgelere yayılabilir. Buna karşın gerekli ve düzenli bir tedavi uygulanırsa, önemli değildir ve işitme hemen hemen her zaman düzelir. Bundan dolayı, orta kulak iltihabının teşhis edilmesi ve tedavinin hemen başlaması çok önemlidir.
Kulak İltihabı Nedenleri
Orta Kulak İltihabına en sık olarak, ağız veya burundan giren, östaki borusu vasıtasıyla orta kulağa ulaşan mikroplar yol açar. Grip, nezle, alerji, sinüzit veya soğuk algınlığı gibi durumlarda östaki borusu da şişer ve tıkanır, böylece orta kulağa hava geçemez ve orta kulak temizlenemez. İltihap sırasında kulak ağrısı, kızarık kulak zarı, zarın arkasında iltihaplı sıvı toplanması görülür. Bazen kulak zarı delinir ve iltihap kulak dışına akar.
Bundan daha sık olarak östaki borusu açılamadığı için kulak akıntısı orta kulakta birikir. Buna, “orta kulakta sıvı birikimi”, denir ve sıklıkla sürekli bir hâl alır. Ağrılı, ateşli orta kulak iltihabı geçtikten sonra bu sıvı, burada haftalar, aylar hatta yıllar boyu kalabilir. Daha da kötüsü, sıvının varlığı mikropların burada rahatça çoğalmalarına yol açarak, sık orta kulak iltihabına da sebep olur.
Orta Kulak İltihabında Yakınmalar Nelerdir?
En sık, şiddetli kulak ağrısı olur. Kişi, kulakta basınç, tıkanıklık hisseder. Kulak ağrısını tarif edemeyen çocuklar, etkilenen kulaklarını çeker veya kaşırlar. Özellikle çocuklarda ağrı ile birlikte ateş de olur. İşitme çoğunlukla azalmıştır. Bu olay, orta kulaktaki sıvının, kemikçiklerin titreşimlerini azaltmasından kaynaklanır. Uygun tedavi ile bu sıvı kaybolur ve işitme eski hâline döner. Uygun tedavi edilmezse, maalesef sürekli bir işitme kaybı gelişebilir.
Doktora Başvurduğunuzda Ne Yapılır?
Muayene sırasında kulak, burun, boğaz hekimi, kulak zarını, rengini, akıntı varsa bunun karakterini değerlendirir. Aynı zamanda, muayene ile tespit edilemeyen bulguların ortaya konması için iki test yapılabilir. Bunlardan biri işitme testidir (odyometri). Bu testte kulağa değişik şiddette ve tonda sesler verilerek ne kadar işittiği tespit edilir. Diğer test ise orta kulak basıncını ölçen bir testtir (timpanometri). Bu testle, östaki borusunun ne kadar çalıştığı anlaşılmaya çalışılır. Bu iki test, hekime hastalığın boyutu ve uygun tedavinin seçimi hakkında yardımcı olur.
Doktorunuz, çocuğunuz için bir veya birden fazla ilaç reçete edebilir. Biri, mikroplara karşı savaşan antibiyotik olabilir. Antibiyotik, iltihabın azalmasını sağlayarak kulak ağrısına iyi gelse de, iltihabın tam olarak geçmesi uzun zaman alabilir. Uygun tedavi, 10 ile 14 gün olabilir, bu yüzden çocuğunuzun tam olarak tedavi aldığından emin olunuz. Hekim, yardımcı ilaçlar da yazabilir, bunlar birbirini destekleyerek daha çabuk iyileşmeye yardımcı olabilirler. İlaçlar hakkında şüphe duyarsanız veya şikâyetler yeterli zamanda geçmezse doktorunuzu aramalısınız.
Başka Hangi Tedaviler Gerekli Olabilir?
Çoğu orta kulak iltihabı, uygun ilaç tedavisi ile düzelir. Bazı durumlarda doktor, diğer tedavileri de öngörebilir. Meselâ, kulak zarı çizilerek iltihap dışarı akıtılabilir. Bu, hem ağrının hemen azalmasına, hem de iyileşmenin çabuk olmasına yardımcı olur. Delik, birkaç gün içerisinde kendiliğinden kapanır. Yine de iltihap tam geçmeden kulak zarı kapanacağı için, sıvı, tekrar birikebilir. Bunun üstesinden gelmek için kulak, burun, boğaz hekimi, kulak zarına çok ufak bir havalandırma tüpü takabilir. Bu tüp, orta kulak basıncı ile hava basıncını eşitleyerek kişinin işitmesine yardımcı olur. Kulak, burun, boğaz hekimi, orta kulak iltihabı ve östaki borusu iyileşinceye kadar zarda kalacak bir havalandırma tüpü seçer. Bu süre haftalar, hatta aylar olabilir. Tüp, hiçbir şikayete sebep olmaz, çocuğun işitmesinde belirgin bir artış olur ve orta kulak iltihabının sıklığı oldukça azalır. Orta kulak iltihabı, sürekli olarak mikrop barındıran bir geniz eti ve bademcik sebebi ile tekrarlayabilir. Şayet böyle olursa, hekim, geniz eti ve bademcik operasyonu da önerebilir ve bu operasyonu havalandırma tüpü takarken de yapabilir. Alerjiler varsa bunun tedavi ve takibi de iyi yapılmalıdır.
* Bu yazının hazırlanmasında Türk Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Vakfı‘nın konuyla ilgili broşüründen yararlanılmıştır.
