Kabakulak, tükürük bezlerinin viral iltihabıdır. Yüzümüzün her iki yanında kulak önünde parotis adlı tükürük bezi vardır. (Kabakulak = Parotitis) kabakulakta asıl enfeksiyon burada olur. Ayrıca hastalık sırasında çene altı tükürük bezlerinde de şişme olabilir. Korunma aşılama ile mümkündür. 12 ay, 4–6 ve 11 – 12 yaşları arasında kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşıları içinde 3 kez aşılanmalıdır.
Çocuklarda kabakulak belirtileri ve teşhis
Kabakulaklı kişi ile temastan 1–3 hafta sonra yüzün kulak ön kısmıyla, çene altında şişme başlar. Ateş, bulantı, hafif karın ağrısı ve baş ağrısı olur. Vakaların % 70’inde her iki yüzde de şişme olur. teşhis klinik olarak yüzün şişmesi ile konur ancak bazı vakalarda lenf bezi şişmesi ile karışır. Bu durumda şişen doku tükürük bezi mi lenf bezi mi ayırımını yapmak için ultrason tetkiki gerekebilir. Bazen de kan testlerinde amilaz enziminin artışına bakmak gerekir.
Çocuklarda kabakulak yan etkileri
Hastalık sırasında tükürük bezi ile biyolojik yapısı çok benzer olan pankreas bezi de tutulabilir. Buna pankreatit denir. Bu durumda şiddetli karın ağrısı, bulantı, kusmalar olur. Hastalık sırasında testislerin tutulumu da görülebilir. Testisler şişer, ağrı, ısı artışı olur. Yüksek ateş ve şiddetli baş ağrısı ile seyreden menenjit komplikasyonu da yapabilir. Bu komplikasyonların ortaya çıkmasına önceden engel olmak mümkün değildir ama hazırlıklı olmak gereklidir.
Teşhisin şüpheli olduğu lenf bezi şişmesi ile karıştığı vakalarda doktorunuz tükürük bezi ultrasonografisi ve kan testleri isteyebilir.
Çocuklarda Kabakulak Tedavisi
Çocuklarda kabakulağın şu an için bilinen bir tedavi yöntemi, kabakulağa özel bir ilacı yoktur. Yüzdeki ağrı ve ateş için ağrı kesiciler (aspirin hariç) verilebilir. Şişen yüze soğuk kompres yapılması ağrıyı hafifletebilir. Ekşi meyveler (limon, portakal vs) tükürük bezlerini çok çalıştırıp ağrıya neden olabileceği için verilmemelidir.
Kabakulaklı çocuk yüzde şişme başlamadan 1 hafta önce hastalığı bulaştırmaya başlar. Şişlik indikten 1 hafta sonraya kadar bulaştırıcılık sürer.
Kabakulak için yanlış bilinenler
Kısırlık
Çocuklarda testis ve kılıfları esnek olduğu için testisleri etkilese de şişlikten dolayı testis dokusu canlılığını yitirmeyeceği için kabakulağa bağlı kısırlık olmaz.
Tek taraflı olursa daha sonra öteki taraf da şişer mi?
Hayır. Kabakulak % 30 tek taraflı seyreder ama kalıcı bağışıklık bıraktığı için diğer tarafta olması beklenmemelidir.
