Emzirmede süt salgılanması için gereken besinler annenin beslenmesine eklenmelidir. Amaç kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılayarak vücudundaki besin yedeğini dengede tutmak, salgılanan sütün gerektirdiği enerji ve besin öğesini karşılamaktır. Bu dönem annenin hamilelikte aldığı kiloları atması için bir fırsattır. Ama bizde nedense anne hamilelikte almadığı kiloları bu dönemde almaktadır. Bunda aile büyükleri, komşular, arkadaşların getirisi büyüktür. Mesleğe başladığım ilk günden bu yana yaptığım gözlemlerde bu, anne eğitimli bile olsa yaşanabilen bir durum. Toulom’da yapılan araştırmalarda en fazla aile büyüklerinin dediği uygulanıyor, sonra doktorlar, arkadaşlar, reklâmlar, diğer sağlık personelleri ve üzülerek yazıyorum %3,4 oranında ancak biz diyetisyenler dinleniyor. Sonuç olarak da gelsin kilolar. Senin sütün olacak diye dayatmalar, anne yese bir dert yemese bir dert ailesel problemlere bile yol açabiliyor. “Ben o kadar çocuk büyüttüm benden daha mı iyi bileceksin?” dayatmalarına ne demeli? Kuşkusuz büyüklerimizin tecrübesi önemlidir. Ama her zaman çok doğru değil.
Emziren annenin neyi ne kadar yemesi gerekir?
Öncelikli olarak annenin su içimi çok önemlidir. En az 3 litre sıvı almalı ve bunun 2 litresi mutlaka su olmalı. Her şeyden önce annenin emzirmeyi istemesi lazım sütün salgılanması için, meme başında problemi yoksa anne kanser tedavisi görmüyorsa ya da emzirmeye engel başka bir durumu yoksa. Başarılı bir emzirme bebeğin emmesi ile başlar, duyusal iletilerle devam eder. Sebze ve meyve gündelik yaşantımızda zaten var, bunların tüketimi biraz daha artırılabilir. Bunun dışında gündelik beslenmenize az miktarda eklerle devam edilir. Süt salgılanması için günlük ortalama 650 -700 kcal harcanır. Bunu da günlük bir saat koşsanız yakamazsınız. İlk zamanlarda bebeğin mide kapasitesi küçüktür, artı çabuk yorulur, bu nedenle sabırlı olmalı ve sık sık emzirilmeli. Bebek emdikçe süt salgısı artar. Bebek bir acıktığı için bir de susadığı için anneyi emer. Her annenin sütü kendi çocuğuna özeldir ve her bebeğin acıkma süreci aynı değildir. Yine emzirme meme kanserine yakalanma riskini azaltır.
Emziren annenin beslenmesinde dikkat edilmesi gerekenler
- Bebek ek besine başlamadan yani 6. ayı dolmadan annenin her hangi bir zayıflama programına katılması tavsiye edilmez. Emzirme annenin daha kolay eski kilosuna dönmesine yardımcı olur. Hamilelik bitiminde ortalama 6 kg atılır, bu süreçte çok fazla kilo alınmışsa bebeğimiz ek besine başladıktan sonra haftada 0,5 kg verilmesi sağlıklıdır. Yapılan diyette emziklilik göz önünde bulundurulmalı, diyetisyeninizin verdiğinden eksik yerseniz sütünüzde azalmalar olur veya kendi sağlığınıza zarar verirsiniz.
- Sütüm olacak diye oturup kilolarca tatlı yemenize gerek yoktur. Öncelikli olarak sıvı alımınıza dikkat etmelisiniz. Şeker ve şekerli besinler sütü artırmaz. Ancak çok canınız çekerse sütlü tatlı tüketilebilir.
- Sebze ve meyveler her öğünde tüketilmelidir.
- İşlenmiş et ürünleri (salam, sosis vb.) katkı maddeleri nedeniyle tüketilmemelidir.
- Yapay tatlandırıcı kullanımını ben şahsen tavsiye etmiyorum. Bazıları süte geçmiyor dense de bu konuda şüpheci davranıyorum. Zaten vücudun şeker ihtiyacı yoktur. Ancak karbonhidrat ihtiyacı vardır.
- Sıvı olarak günlük 2 litre su mutlaka alınmalı, geri kalan kısmı komposto/hoşaf, süt, meyve çayları, limonata, taze sıkılmış meyve suları, ayran tüketilebilir. Çay içilirse çok açık tavsiye edilir. Kahve ancak kafeinsiz kahve olabilir, çünkü kafein idrar söktürmek suretiyle süt oluşumunu azaltır. Kolalı içecekler, gazoz, hazır meyve suları tavsiye edilmez.
- Sigara ve alkol kullanılmamalıdır.
- Doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayınız.
- Yiyecekler hazırlanırken eller iyice yıkanmalı, yine sebze ve meyveler iyice yıkanmalıdır.
- Kuru meyveler kalsiyum desteği ve demir katkısı yapar.
- Anne rahat olmalı, gerginliği bebeğe de yansıyacağı için bu da emzirmede sorunlara yol açar.
- Her annenin sütü kendi bebeğine özeldir, onun ihtiyaçlarına göre gün gün, saat saat değişir. Prematüre bir doğum sonrası bebeğin büyümeyi yakalaması için annenin sütü ona göre farklılıklar içerir.
- Mutlaka yemeklerde iyotlu tuz kullanılmalı.
- Şeker yerine pekmez veya bal kullanılabilir. Ama pekmez daha çok tercihtir.
- Kansızlığı önlemek için çay yemekten en az yarım saat önce ya da sonra tüketilmelidir.
- Makarnanın haşlama suyunu dökmeyip çorbalarımızda kullanabiliriz.
- Mevsiminin dışında yetişmiş sebze ve meyveyi tercih etmeyiniz.
- Günlük beslenmeye 500 kcal ek yapılmalı, 200 -250 kcal hamilelikte kazanılan depolardan kullanılmalıdır. Sağlıklı bir annenin günde ortalama 750 ml sütü olur. Anneler sütlerini göremedikleri hep bir tedirginlik yaşarlar. Bunu bebeğiniz düzenli kilo alıyorsa, günde 5 -6 bez kirletiyorsa sütünüz yeterlidir. Hiçbir zaman bebeğinizin gelişimini arkadaş ya da komşunuzun çocuğu ile hatta bir önceki çocuğunuzla bile karşılaştırmayınız. Büyüme eğrisini tutuyorsa problem yoktur.
- Kalsiyum alımına dikkat etmek için 1 su bardağı süt veya yoğurt, 1 kibrit kutusu peynir eklenmesi önerilir.
- Günlük enerji alımına göre B grubu vitaminlerin alımı ayarlanmalıdır. Vitamin ilaçları gelişi güzel alınmalıdır. Çünkü bazı vitaminlerin fazlalığı zehirleyici etkiye ya da diğerinin emiliminde problem yaratır.
- Yine günlük 50 mg demir anemiden korunmak için ek yapılmalıdır.
- Balık haftada 2 -3 kez diyette yer almalıdır.
Sağlıklı ve dengeli beslenme anne sütünün miktarının iyi olmasına ve bebeğin iyi gelişmesine yol açar. Yine annenin depoları hasar görmez. Emzirme ile anne ve bebek arasında kurulan bağ güven duygusunu ve rahatlamayı beraberinde getirir.
