Elektrik çarpmaları düşük voltaj (1000 volt altı), yüksek yoltaj (1000 volt üzeri) ve yıldırım çarpmaları olarak sınıflanabilir. Akımın amper değeri ve voltajıyla beraber, akım süresi, vücuda giriş veri ve takip ettiği yol, akımın vereceği zararda belirleyicidir. Doğru akımla çarpmada kişi akım kaynağında ani bir kas kasılması ile fırlatılırken alternatif akımda (şehir cereyanı) kaslar kilitlenmekte, tuttuğu/dokunduğu kaynağı bırakamamakta ve akım kişi temas ettiği sürece vücuttan geçmeye devam etmekte buna bağlı olarak da hasar çok daha fazla olmaktadır.
Çocuklarda elektrik çarpmasına bağlı belli başlı dikkat edilmesi gereken tehlikeli birkaç durum şunlardır:
- Kalp durması veya kalpte ritim bozukluğu: Yüksel voltajlarda doğrudan kalp kası hasarı bile olabilir; ventriküler fibrilasyon görülebilir.
- Yanıklar: Cilt nemli ise deri iletkenliği artacak, ciltte yanık olmaksızın derin dokularda ve iç organlarda ağır yanıklar olabilecektir. Bundan dolayı deride yanık olmaması derin dokuların da sağlam olması garantisini getirmez
- Felçler, beyin kanamaları: Yüksel voltajlarda solunum kaslarında kramplar ve spazmlarla solunum durması veya beyinde solunum merkezinin hasarı sonucu solunum durması görülebilir.
Derinin direnci en fazla ayak tabanları ve avuç içlerindedir. Direncin daha az olduğu ıslak yerlerde akım daha derin dokulara iletilir. Elektrik yanıklarında cilt altı dokular ve iç organlarda hasar daha fazla olduğu için dışarıdan pek bir şey görülmez Elektrik çarpmasına bağlı sıçramalardan dolayı darbeler olabilir.
Elektrik çarpması anında yapılacaklar
- Elektrikle temas devam ediyorsa sigorta / elektrik düğmesi ne varsa en kısa yoldan elektriği kesin. Elektrik kesilemiyorsa iletken olmayan bir kumaş (ıslak olmayan bir kazak, atkı vs) ile çocuğu sarıp hemen elektrik kaynağından çekin.
- Solunum ve kalbini kontrol edin, gerekiyorsa kalp masajı ve suni solunum başlayın.
- Solunum başlar başlamaz acil servise götürün.
Elektrik çarpmasının geç komplikasyonları da olmaktadır. Bunlar:
- Kas hasarları ve kas erimesi sonucu kana karışan kas proteinlerinin böbrekte çökelmesi ve idrar süzülmesine engel olması ile seyreden böbrek yetmezliği (Daha çok yüksek voltajlı veya düşük voltajlı ama uzun süren çarpmalarda görülür)
- Göz hasarları, retina ve kornea yaralanmaları, katarakt
- Kaslarda canlılık kaybına bağlı kangrenler
- Dokularda oksijenlenme bozukluğu ve enfeksiyonlar (Ağız kenarı, dudak bileşke yerinde yanıklar ıslak olduğundan ve burada ileti daha fazla olduğu için çocuklara özgüdür. Buralarda 1 -2 hafta sonra yumuşama, gevşeme, kanamalar ve enfeksiyonlar görülebilir.)
