Bilirsiniz, penisilin alerjisi denen, gerçekten de tehlikeli bir durum var. Penisiline duyarlı kişiler penisilin dışı antibiyotiklere de alerjik reaksiyon gösterebiliyor. Buna “çapraz alerji” deniyor. Aynı şey gıdalar için de geçerli. İSA olan bir çocukta aynı zamanda keçi sütüne, soyaya, buğdaya da alerji olabiliyor.
Çapraz alerjinin tıbbi tanımı şöyledir
“Bir alerjene duyarlılık gösteren kişinin, sadece molekülleri benzediği için başka alerjenlere de tepki vermesidir”
Erişkinlerin %60’ı polenlerle gıdalara çapraz alerji göstermektedir. (Mesela elma alerjisi olan 100 erişkinin 60’ı bazı polenlere de alerji gösterir.)
| Besin | Çapraz Reaksiyon | % |
|---|---|---|
| Yumurta | Tavuk Eti | 5 |
| İnek Sütü | Dana Eti | 10 |
| İnek Sütü | Keçi Sütü | 90 |
| Dana Eti | Kuzu Eti | 50 |
| Balık | Diğer Balıklar | 50 |
| Yer Fıstığı | Sebzeler | 10 |
| Buğday | Diğer Tahıllar | 25 |
| Soya | Sabze, Fasulye, İnek Sütü | 5 |
| Yer Fıstığı | Fındık, Ceviz | 50 |
Çapraz alerjiyle ilgili sorunlar ve çözümleri
- Sütlü gıdaların servisi için kullanılan bir kepçe veya kaşığın başka gıdalarla temasına engel olunmalıdır.
- Alerjen gıdayla temas eden bir kesme tahtası üzerinde, daha sonra alerjen olmayan bir gıda hazırlanmadan önce kesme yüzeyi çok iyi temizlenmelidir. (Mesela peynir kestiğiniz kesme tahtası üzerinde, kesme tahtasını iyice yıkamadan domates dilimlememelisiniz; hatta aynı bıçağı bile kullanmamalısınız)
- Alerjen gıda hazırlanırken, (mesela yoğurt mayalarken) sıçrayan süt, daha sonra alerjik olan kişiye yedirildiğinde onun için sıkıntı yaratabilir. Dolayısıyla, alerjin gıdalar hazırlanırken etraftaki tüm kaplar kapatılmalı; alerjik gıda hazırlandıktan sonra da onun kapağı kapatılıp kaldırılmalıdır.
- Alerjen gıdaların buzdolabında saklanması sırasında diğer gıdalara temasına engel olunmalı; mümkünse buzdolabında rafları bile ayrılmalıdır.
- Şarküterilerde dilimleme makinesi veya bıçaklar sizin için alerjen olan ve olmayan ürünlerin kesilmesinde kullanılıyor olabilir; bıçaktaki alerjen gıda artığı size bulaşabilir.
- Restoranlarda da kızartma kapları, kepçeler, kesme tahtaları, pişirme kapları vs ortak kullanıldığı için alerjenle temas edebilir.
- Hastalarımdan birinin anneci (K.Y. Hanım) ilginç bir şey fark etmiş: İnek sütü alerjisi nedeniyle oğlu sadece kuzu eti yiyebiliyordu. Ancak annesi diyete ne kadar dikkat ederse etsin çocukta alerji belirtileri devam ediyordu. Annesi şunu fark etmiş: Kasapta kuzu butlar dana veya koyunla temas ederek buzdolabında muhafaza edildiği için kuzu etine dana etinden protein geçiyormuş… Kuzu eti eve getirildiğinde dana etine temas etmiş olan yüzey kısmı ince ince sıyrılıp bebeğe verilmediğinde alerjik belirtiler geriledi ve bitti.
