Tanım ve Bulaşma
Mycobacterium tubeculosis adlı verem mikrobu tarafından oluşturulan bulaşıcı bir hastalıktır. Bulaşma akciğerinde tüberküloz bulunan kişilerin öksürüğü ile damlacık enfeksiyonu şeklinde olur. Bu damlacıkları soluyan kişilerin akciğerine giden bakteri, kişinin savunma sistemi güçlüyse hiçbir hastalığa neden olamadan vücut tarafından yok edilir. Ancak iyi beslenememe veya ateşli bir hastalık nedeniyle direnç düşükse basil akciğere yerleşir. Bazen akciğerde enfeksiyon yapmaksızın kan ve lenf yoluyla böbrek, barsak, beyin, eklem ve kemik gibi organlara yerleşerek enfeksiyon yapar.
Verem Belirtileri
Verem mikrobu hangi organa yerleştiyse o organla ilgili belirti yapar. Kemiğe yerleştiyse kemik ağrısı yapar; Böbreğe yerleştiyse idrarda iltihap, ekleme yerleştiyse eklemde şişlik ve ağrı olur; lenf bezine yerleşirse lenf bezinde şişlik; hatta beyin zarlarına yerleşirse tüberküloz menenjitine bağlı ateş, baş ağrısı, şuur değişiklikleri, koma bile olabilir. Ancak temel belirtiler yaklaşık olarak aynıdır: Hafif ateş, geceleri aşırı terleme, iştahsızlık, kilo kaybı.
Akciğer tüberkülozunda ise esas belirti daha çok bronşite benzer. Kronik öksürük, balgam, göğüs ağrısı, hafif, solunum sıkıntısı ve hırıltı olabilir. İştah azalması, akşamları yükselen anlamsız ateş (günlerce sürer)olur. kilo kaybı; gece terlemesi. başlar. (Burada gece terlemesini iyice açıklamak isterim: Bu hastalarda gece terlemesi uzun zamandır devam eden terlemenin devamı değil yeni başlamış bir gece terlemesidir. Yıllardır terleyen bir çocuğa hemen verem demeyin lütfen) Bu bağlamda terleme artışı da anlamlıdır.
Tanı
Tüberküloz şüphesi olan kişilere akciğer filmi, kan testleri, PPD testi ve balgam testleri yapılır. Kesin tanı balgamda tüberküloz basilinin gösterilmesi ile konur. Çocuk, balgam çıkarabilecek yaşta değilse hastaneye yatırılarak gece boyunca yutmuş olduğu balgam, sabaha karşı midesinden sonda ile alınmalıdır. Buna açlık mide suyu (AMS) alınması denir. Diğer verem çeşitlerinde de ilgili organa ait testler yapılır.
PPD testi nedir?
Saflaştırılmış tüberküloz proteini deri içine iğne ile verilir. Vücut daha önce tüberküloz basili karşılaşmışsa enjeksiyon yerinde belirgin kızarıklık ve şişme olacaktır. Vücudun tüberküloz basili ile karşılaşması ise 2 şekilde olmaktadır:
- Aşılanma
- Tüberküloz hastalığı geçirme
Aşılama ile vücuda daha önce tüberküloz basili girdiyse PPD testi yerinde aşırı kabarmaya neden olmayacaktır. Tüberküloz hastalığı varsa PPD testinde kabarma çok fazla olacaktır.
Tüberküloz Tedavisi
Tüberküloz tedavisinde antibiyotik yapısında olan antitüberküloz ilaçlar kullanılır. Tedavide esas devamlı ve uzun süre ilaç kullanarak basili bombardıman altında bırakıp iyileşmeyi sağlamaktır. İyileşen hastanın iştahı açılır, kilo almaya başlar. Ateşi düşer, terlemesi kaybolur, canlanır.
Tüberkülozdan Korunma
BCG adlı verem aşısı tüberkülozdan korunmanın tek yoludur.
