Astımda hava yolunda remodelasyon (remodelling)
Genetik bir astımlı olarak üzülerek söylüyorum ki astım, “tam şifa”nın zor olduğu kronik bir akciğer hastalığıdır.
Hava yollarında, enflamasyon denen mikrobik olmayan bir iltihabi reaksiyon vardır. Uluslararası astım çalışma grubu GINA (Global Inıtiative Network for Asthma) astım hastalarını hafiften ağıra doğru 4 dereceye ayrılmıştır. Her derecenin de enflamasyon düzeyi bir öncekinden artarak devam eder. Yıllar boyunca astımlı hastaları izlemiş olan GINA araştırmacıları görmüşler ki iyi kontrol edilmeyen astım vakalarında zamanla enflamasyon giderek artmaktadır. (astımda hava yollarındaki enflamasyon hakkında aşağıda açıklama bulabilirsiniz). Remodelasyonda astımlı akciğerin yapısı yavaş yavaş değişmekte yani “yeniden modellenmektedir”. Bu da daha yüksek dozda ve daha fazla çeşitte ilaç kullanımını gerektirir. Remodelasyon, daha çok orta ve ağır astımlılarda görülen bir süreçtir. Ancak hafif ve orta derecede astımlılarda ise düzensiz tedavi veya tetikleyicilerden (sigara, polen, ev tozu akarı vs) sakınılamama durumlarında yıllar içinde remodelasyon baş gösterecektir. Hastanın öksürüğü kesilince ilaçları kesip, öksürünce gene başlamak ve bu kısır döngüyü sık sık yaşatmak akciğerlerde hasara neden olur. Bu durumda hastalığı kontrol altına almak için gereken ilaç dozunun giderek arttırılması gerekecektir.
Remodelasyon nasıl anlaşılır?
Remodelasyonun çocuklarda anlaşılması için yaşı uygun hastalarda solunum fonksiyon testi yapılması gerekir. Remodelasyon durumunda yıllar içinde solunum fonksiyonlarında bozulma ortaya çıkmaktadır. (Solunum fonksiyon testleri )
Astımda remodelasyondan korunmak için ne yapabilirsiniz?
Çocuklarınıza Düzenli ve Uzun Süre İlaç Kullanmayı İhmal Etmeyin
Her bireyin akciğerinin ihtiyaç duyduğu ilaç düzeyi farklıdır. Yani 8 yaşındaki bir kız ile 2 yaşındaki bir erkek çocuğu aynı miktarda ilaca ihtiyaç gösterebilir. Önemli olan, bünyesine en uygun dozda ilacı en uzun süre ama aralıksız kullanmaktır. Yakın zamana kadar astımlı hastaların birçoğunda yaz aylarında kortizonlu ilaçlar azaltılır veya kesilirdi. Son zamanlarda yapılan çalışmalar göstermiştir ki özellikle orta ve ağır vakalarda yazın da ilaç kullanılması gerekiyor. Doz en minik düzeye inse de devamlı baskılama bu ancak şekilde sağlanıyor.
Bazen biz hekimlerin de yaptığı ancak aileler tarafından en fazla yapılan hata: Çocuk iyileşmeye başlayınca ‘fazla ilaç kullanmaması için’ (ne demekse?) ilaçları kesip öksürük hırıltı ve balgam başlayınca yine ilaca başlanıyor. Öksürük, balgam, ilaca başla; çocuk rahatladı, ilacı kes. Ne oluyor o zaman? Akciğerlerde remodelasyon başlıyor ve daha yüksek dozlarda ilaç ihtiyacı ortaya çıkıyor.
Astım tedavisi konusunda şu yazıyı okumayı ihmal etmeyin.
Tetikleyicilerden sakının
Yavrunuzun astım ataklarını en fazla nelerin tetiklediğini testlerle saptamak mümkün olduysa alerjenlerden sakının. (Ev tozu akarı, polen, böcek, gıdalar vs) Bunun için antiakar yatak kılıfları ve nem alıcılar başta olmak üzere gerekli tüm önlemleri alın.
Çocuklarda astımda koruyucu önlemler hakkında şu yazı da ilginizi çekebilir.
Sigaradan uzak tutun
Evde mutfakta pencere açıkken, aspiratör altında veya bebeğin uyumadığı odada içtiğinizde bebeğin daha az etkileneceğini düşünüyorsanız sadece kendinizi kandırıyorsunuz.
Yazın olabildiğince uzun süre deniz kıyısı tatili yapın
Güneş ışınlarının zararlı etkilerinden koruduğunuz taktirde ne kadar uzun süre güneş ışığında kalırsa o kadar güçlü bir bünyeye sahip olacaktır. Ayrıca deniz suyundaki minerallerin de sinüslerini yıkayacağını unutmayın.
Meraklısına: Astımda Enflamasyon Nedir?
Bronş düz kaslarında kalınlaşma: Bronş adlı havayollarının etrafındaki çok ince kas liflari uzun yıllar boyunca yavaş yavaş kalınlaşır.
Epitelyum altı fibrozis: Yine bronşlardayız… Bu kez bronşların iç yüzünü örten epitelyum denen ince zarımsı dokunun altında bağ dokusundan oluşan hücre yoğunlaşması ortaya çıkıyor.
Mukus üreten salgı bezlerinin yoğunluğu artar ve mukus yapışkan bir hal alır.
Remodelasyonda olay bu enflamasyonun kalıcı ve daha şiddette olmaya başlamasıdır.
