Küçük çocuklarda yanıklar en fazla rastlanan ev kazalarının başında gelir. Özellikle sıcak su veya sıvılarla haşlanma tarzı yanıklar da en fazla rastlanan yanık şeklidir. Küçük çocuk ve bebekler, özellikle çok daha hareketli, meraklı ve dur durak bilmez oldukları ayrıca derileri de ince ve hassas olduğu için yanıklara herkesten daha duyarlıdırlar.
- Haşlanmalar: Su veya çay, süt vs sıcak sıvılarla olan yanmalar
- Alev veya sıcak nesnelerle temas: Ütü, soba vs.
- Kimyasal yanıklar: Lavabo açıcı veya saat pili vs yutulması; beyazlatıcı kireç sökücü veya sönmemiş kireçle temas vs.
- Elektrik yanıkları
- Güneş yanıkları
Yanık dereceleri
Yanıklar ciddiyet derecelerine göre, hafiften ağıra doğru birinci, ikinci veya üçüncü derece olarak ayrılırlar. Yanık nedeni ne olursa olsun bu sınıflama yapılmalıdır.
Her yanık türünde ilk iş, yanık yerinin soğumasını sağlamak olmalıdır. Bu sayede deri ve deri altı dokuların tahribine engel olunabilir.
Birinci derece yanıklar
En hafif yanık şeklidir. Derinin en üst tabakasında kızarıklık, tahriş ve yanma hissi olur. Su toplanması olmaz. 1-2 günde derisi soyulup en fazla 1 haftada iyileşir.
İkinci derece yanıklar
Derinin en üst tabakasının altındaki dokuların da etkilendiği daha ciddi yanıklardır. Şiddetli ağrı ve yanma hissi ile hızla su toplandığı görülür. İyileşme süresi 3 haftaya kadar uzayabilir.
Üçüncü derece yanıklar
En ciddi yanıklar olup yanık, derinin en derin tabakalarına kadar ilerler. Yanık dokusu mumsu bir hal alır ve kahve renkli – kömürsü görünümdedir. Sinir uçları da yanmışsa yanık yerinde his olmadığı için ağrı da olmaz.
Ne zaman acile başvuralım?
- Yanığın ikinci veya üçüncü derece olduğunu düşünüyorsanız
- Birinci derece bile olsa yanık alanı genişse
- Yanık nedeni elektrik, ateş veya kimyasal maddeler ise
- Yanık yeri, baş ve yüzde, kol ve bacakların eklem yerlerinde, genital bölgedeyse
Birinci derece yanıkta ne yapalım?
Çocuklarda güneş yanıkları en sık görülen birinci derece yanık nedenidir. Güneş yanığının oluşmasına engel olmak önemlidir çünkü her bir yanık ilerki yıllarda ortaya çıkabilecek deri kanseri riskini arttırmaktadır. Güneş yanıklarında aloe vera ve dekspanthenol başta olmak üzere yanık yerini nemlendirecek losyon ve kremler kullanılmalıdır.
- Her tür yanıkta ilk iş olarak çocuk, yakıcı kaynaktan uzaklaştırılır.
- Çocuğun yanık bölgedeki kıyafetleri çıkarılır.
- Yanık yerine mümkünse serin su (soğuk değil!) tutulur. (Su yoksa içilebilecek başka sıvılar bile yanık yerine uygulanabilir!) Veya temiz soğuk kompres de yapılabilir.
- Yanık yere asla buz tutulmaz, aksi taktirde alttaki deri dokularındaki hasar artar.
- Yanık yere aloe veralı soğuk jeller sürülebilir.
İkinci derece yanıkta ne yapalım?
- Birinci derece yanıkta yapılanlar yapılır,
- Yanık bölgedeki giysi veya kumaşlar, deriye yapışmamışsa, uzaklaştırılır.
- Derhal
acile başvurulur.
İstisnalar
Elektrik yanıkları
Çocuğun elektrik kaynağı ile halen temasta olmadığından emin olun.
Kimyasal yanıklar
Yanık yeri uzun süre suyla yıkanır. Bunun için küvette duş tutmak dahil her tür yöntem uygulanabilir. Ancak yanık bölgedeki kumaş ve kıyafetler, çıkarılmamalıdır. Su tutulduktan sonra yapışmamışsa çıkarılabilir.
